امروزه زندگی ماشینی و شهری میزان آسیب به نخاع را افزایش داده است. تصادفات، سقوط از بلندی و ضربات وارده توسط افراد غیر، سه عامل مهم آسیب به نخاع می باشند. آسیب به نخاع اکثراً در مردان و آنهم در سنین باروری اتفاق می‌افتد. ضایعات نخاعی سبب مشکلات عدیده جسمی و روانی می‌گردد و در این میان مشکل در عملکرد جنسی و ناباروری از مشکلات مهم مبتلا به این مردان است. تا ۹۰ درصد این مردان در باروری مشکل پیدا می‌کنند و باید اینگونه افراد قبل از ازدواج خود را از نظر وجود احتمالی مشکل باروری بررسی کنند. با پیشرفت علم پزشکی در تعداد قابل توجهی از این بیماران می‌توان کمک کرد تا بیمار صاحب فرزند شود. مردها به واسطه شغل و جنس خود خیلی بیشتر از خانم‌ها دچار آسیب و ضایعات نخاعی می‌شوند. یک مرد مبتلا به ضایعه نخاعی وقتی می‌خواهد پدر شود دارای سه مشکل اصلی خواهد بود:
۱- عدم وجود انزال که در ۹۰ درصد این بیماران دیده می‌شود. در این موارد در پایان رابطه زناشوئی انزال اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه هیچگونه منی از بدن مرد خارج نمی‌شود.
۲- انزال پسگرد: در این مورد بیمار دچار انزال می‌شود ولی منی بجای خارج شدن از مجرای ادرار به بیرون، بطرف عقب برگشته و وارد مثانه می‌شود. برای اینکه انزال طبیعی اتفاق بیفتد، باید گردن مثانه حین انزال بسته شود تا مایع منی به بیرون بریزد. اگر بعلت آسیب به اعصاب گردن مثانه آن نتواند بسته شود، بنابراین منی نزدیکترین راه را انتخاب کرده و بطرف عقب رفته و وارد مثانه می‌شود.
۳- کیفیت پائین مایع منی: بیضه‌ها در مردان دارای دو وظیفه اصلی هستند: تولید هورمون مردان و تولید اسپرم. برای عملکرد طبیعی بیضه‌ها، عملکرد طبیعی دو غده مهم دیگر لازم است. یک محوری از بالا به پائین هم در مرد و هم در زن وجود دارد که به آن در مرد محور هیپوتالاموس – هیپوفیز – بیضه گفته می‌شود. با شروع بلوغ غده هیپوتالاموس هورمونی بنانم GnRH ترشح می‌کند که این هورمون از طریق جریان خون به غده هیپوفیز رفته و سبب ترشح دو نوع هورمون توسط غده هیپوفیز به نام‌های LH و FSH می‌شود. این دو هورمون باز از طریق خون به بیضه‌ها برده شده و هورمون LH سبب ترشح هورمون تستوسترون توسط بیضه‌ها و هورمون FSH سبب تولید اسپرم توسط بیضه‌ها می‌شود. در مردان مبتلا به ضایعه نخاعی بعلت ایجاد اختلال در این محور، میزان هورمونهای LH و FSH کم می‌شوند، یعنی هم هورمون تستوسترون اینها کاهش پیدا می‌کند و هم اینکه تولید اسپرم در آنها مختل می‌شود. افزایش هورمون پرولاکتین در مردان اثرات سوء بر قدرت باروری و عملکرد جنسی مرد دارد. در مواردیکه قطعات نخاع سینه ای ۱۱-۸ آسیب می‌بینند، میزان هورمون پرولاکتین در خون افزایش می یابد. هورمونهای LH و FSH در مردان بصورت دوره ای ترشح می‌شوند مثلا هر ۹۰ دقیقه. در مردان مبتلا به ضایعه نخاعی ترشح دوره‌ای هورمونهای LH و FSH مختل می‌شود و در نتیجه سبب اشکال در عملکرد بیضه‌ها می‌گردد. در مردان مبتلا به ضایعه نخاعی عضلات بدن در زیر ناحیه‌ای که نخاع آسیب دیده است لاغر می‌شوند و این سبب می‌شود که ترکیب طبیعی بدن بهم بخورد. بهم خوردن ترکیب طبیعی بدن و استرس مداوم، از سایر علل اختلالات هورمونی در این مردان می‌باشد.
بدنبال ضایعه نخاعی مردان ممکن است دچار ۴ مشکل شوند:
۱- آسیب به قدرت باروری
۲- اختلال نعوظ
۳- اختلال در انزال
۴- آسیب به کیفیت مایع منی
آسیب به قدرت باروری در مردان مبتلا به ضایعه نخاعی شدید است. حدود ۸ درصد این مردان دارای آزمایش تجزیه منی طبیعی هستند، ۱۰ درصد دارای آزواسپرمی (تعداد اسپرم صفر) و مابقی دارای آزمایش مایع منی غیر طبیعی خواهند بود. بنابراین حدود ۹۰ درصد مردان مبتلا به ضایعه نخاعی دارای مشکلات باروری می‌باشند. مشکل اصلی کیفیت مایع منی در این مردان این است که، در بسیاری از موارد تعداد اسپرم‌ها طبیعی است، ولی حرکت اسپرم‌ها بشدت مختل شده است. تعداد متوسط اسپرم‌های متحرک در مردان طبیعی ۷۰ درصد و در مردان مبتلا به ضایعه نخاعی ۲۰ درصد است. طبق معیارهای سازمان بهداشت جهانی، برای اینکه یک مرد بارور تلقی شود، باید حداقل ۳۰ درصد اسپرم‌ها حرکت رو به جلو و پیشرونده داشته باشند.
نخاع از ۴ قسمت جداگانه تشکیل شده است:
۱- نخاع گردنی
۲- نخاع سینه ای
۳- نخاع کمری
۴- نخاع خاجی
نخاع گردنی شامل ۸ قطعه، نخاع سینه‌ای شامل ۱۲ قطعه، و نخاع کمری و نخاع خاجی هر کدام شامل ۵ قطعه هستند (تصویر). بستگی به محل ضایعه و وسعت ضایعه، مشکلات ایجاد شده متفاوت خواهند بود. فرایند انزال در مردان شامل دو مرحله است: مرحله اول یا مرحله ورود مایع منی به مجرای ادراری و مرحله دوم خروج مایع منی از مجرای ادراری. مرحله اول تحت کنترل قطعات نخاع سینه‌ای ۱۲-۱۰ می‌باشد و مرحله دوم تحت کنترل قطعات خاجی ۴-۲ می‌باشد. علاوه از آن فرایند انزال تحت کنترل مغز نیز است. مراکز هماهنگ کننده در مغز سیگنال‌هائی را به نخاع شوکی ارسال کرده و سبب نعوظ و انزال در مرد می‌شوند. علاوه از آن مغز از طریق فیبرهای عصبی سیگنال‌هائی را از نواحی مختلف بدن از جمله دستگاه تناسلی دریافت می‌کند. هر قسمت از بدن لمس شود، سبب ارسال سیگنال به مغز می‌گردد. فیبرهای عصبی که سیگنال‌ها را به مغز می‌برند و یا سیگنال‌ها را از مغز به محیط می‌آورند از طریق نخاع و فیبرهای عصبی حمل می‌شوند. اگر به هر دلیلی این فیبرهای عصبی در نخاع قطع و یا آسیب ببینند سبب ایجاد اشکال در نعوظ و انزال خواهند شد. برای روشن شدن مسئله یک مثال می‌زنم: وقتی بصورت ناخودآگاه دست ما به بخاری برخورد می‌کند، احساس سوختن و گرما از طریق فیبرهای عصبی به مغز منتقل می‌شود و از مغز فرمان‌هائی به عضلات خاص بدن می‌آید که سبب می‌شود ما بلافاصله دست خود را از بخاری برداریم و این فرایند در عرض کمتر از یک ثانیه اتفاق می‌افتد
در مردانیکه بعلت آسیب به نخاع دچار عدم انزال شده‌اند، برای بچه دار شدن راه‌هائی وجود دارند که عبارتند از:
۱- استفاده از ویبراتور: ویبراتور یک وسیله‌ای است که آنرا بر روی سر آلت تناسلی قرار می‌دهند و با ایجاد ارتعاشات خاصی سبب انزال در مرد می‌شود. ویبراتورها انواع مختلف دارند (تصویر). ویبراتورها در علم پزشکی موارد استفاده زیادی دارند ولی برای درمان عدم انزال باید از ویبراتور با دامنه بالا استفاده کرد. اگر بیمار با یک ویبراتور نتواند انزال شود، می‌توان از ۲ ویبراتور استفاده کرد. اگر باز ناموفق بود می‌توان علاوه از ویبراتور و تحریک آلت تناسلی، تحریک عضلات جدار شکم را نیز به آن اضافه نمود.
۲- ایجاد انزال توسط جریان برق: این روش موقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد که برای ایجاد انزال، استفاده از ویبراتور با شکست مواجه شود. در این روش یک محرک برقی از راه مقعد وارد راست روده می‌شود و جریان برق برقرار می‌شود (تصویر). پزشک جریان برق را طوری انتخاب می‌کند که انزال رخ دهد. معمولاً ۱۰ دقیقه زمان نیاز است تا انزال اتفاق بی‌افتد. این روش دردناک است ولی معمولاً بیماران بخوبی آنرا تحمل کرده و در ۵ درصد موارد نیاز به بیهوشی پیدا می‌شود.
۳- بدست آوردن اسپرم با جراحی: وقتی هر دو روش فوق الذکر ناموفق شدند، از این روش استفاده می‌شود. اسپرم در بیضه‌ها تولید می‌شود. برای بدست آوردن اسپرم یک برش کوچک بر روی پوست بیضه داده شده و یک تکه کوچک از بیضه با جراحی خارج می‌شود. از قبل باید اقدامات لازم جهت استفاده از تکه مذبور برای لقاح مصنوعی فراهم شود.
۴- در مردانیکه دارای انزال پسگرد هستند، مسئله فرق می‌کند. در این مردان مایع منی با ادرار قاطی شده و اسپرم‌ها بسرعت از بین می‌روند. در این مردان پس از انزال با استفاده از سوند ادراری، اسپرم‌ها را بدست آورده و پس از شستشو و فرایند سازی جهت باروری در آزمایشگاه از آنها استفاده می‌شود. کیفیت اسپرمی که بدین طریق بدست می‌آید بسیار پائین است.
مشکلات باروری در مردان مبتلا به ضایعه نخاعی بسیار شایع هستند.
چون ضایعات نخاعی بیشتر در مردان جوان اتفاق می‌افتند، بنابراین باید تمام تلاش را کرد که از میزان موارد آسیب به نخاع مثل تصادفات جاده‌ای کاسته شود.
خانم‌هایی که می‌خواهند با مردان مبتلا به ضایعه نخاعی ازدواج کنند مشکلات جنسی و باروری این مردان را مد نظر داشته باشند. چون اکثر خانم‌ها فکر می‌کنند که مشکلات این مردان فقط در محدودیت‌های جسمی و حرکتی خلاصه می‌شود و پس از ازدواج وقتی متوجه مشکلات جنسی و باروری می‌شوند، در بسیاری از موارد کار به طلاق می‌کشد و یا سبب تشنج در داخل خانواده می‌شود.منبع
پسآمد: مطلب بالا یک مقاله و یا قسمتی از یک کتاب است. دوستان با پیش داوری وضعیت خود را با موارد ذکر شده در متن فوق مطابقت ندهند. اصل مهم در زندگی جنسی ما معلولین ضایعه نخاعی، تجربه و شناختن بدن‌مان است.
